Polska strefa klimatyczna jest zróżnicowana ze względu na położenie geograficzne oraz ukształtowanie terenu. Wyróżniamy kilka stref klimatycznych w naszym kraju - od nadmorskiej, przez umiarkowaną, kontynentalną, górską po wysokogórską. Każda z nich charakteryzuje się odmiennymi warunkami klimatycznymi i przyrodniczymi. W artykule przyjrzymy się bliżej podziałowi Polski na strefy klimatyczne oraz opiszemy ich najważniejsze cechy.
Kluczowe wnioski:- Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego.
- Wyróżniamy 5 głównych stref klimatycznych w Polsce.
- Strefy różnią się m.in. średnimi temperaturami i opadami.
- Najcieplejsza jest strefa nadmorska, najzimniejsza - wysokogórska.
- Strefa kontynentalna obejmuje centralną część kraju.
Polska strefa klimatyczna morska
Strefa klimatyczna morska w Polsce obejmuje wąski pas nadmorski od Świnoujścia po Hel. Charakteryzuje się łagodnym klimatem z niezbyt mroźnymi zimami i chłodnymi latami. Wpływ na to ma sąsiedztwo morza oraz przeważające wiatry zachodnie i północno-zachodnie.
Średnia temperatura w tej strefie zimą wynosi ok. 0°C, zaś latem nie przekracza zazwyczaj 18°C. Opady są na poziomie 500-600 mm rocznie i są dość równomiernie rozłożone w ciągu roku. Widoczny jest natomiast wyraźny wpływ wiatrów i sztormów wiejących znad Bałtyku.
Roślinność w pasie nadmorskim jest specyficzna, występują tu m.in. nadmorskie bory sosnowe oraz łąki solniskowe. Swoje siedliska mają również ptaki związane z wybrzeżem, jak mewy, rybitwy czy sieweczki.
Strefa klimatyczna morska jest dość wąska, już kilkanaście kilometrów od brzegu morskiego zmienia się w strefę umiarkowaną. Niemniej jej wpływ na kształtowanie klimatu regionu jest znaczący.
Cechy strefy morskiej
Podsumowując, do głównych cech strefy klimatycznej morskiej w Polsce zaliczyć możemy:
- Łagodny klimat z małymi amplitudami temperatur.
- Wiatry i sztormy wiejące od strony morza (zachodnie, północno-zachodnie).
- Roczne opady na poziomie 500-600 mm.
- Charakterystyczna roślinność (nadmorskie bory sosnowe, solniska).
- Występowanie ptaków morskich.
Polska strefa klimatyczna umiarkowana
Strefa klimatyczna umiarkowana występuje w pasie nizin środkowej Polski, obejmując znaczną część Niżu Polskiego. Rozciąga się mniej więcej od Szczecina po Rzeszów i Lublin, przy czym swym zasięgiem obejmuje też część Pomorza.
Średnie temperatury w tej strefie to -2 do -3°C zimą i ok. 18°C latem. Roczne opady wynoszą 500-650 mm i są dość równomiernie rozłożone w roku. Okres wegetacyjny trwa ok. 210-220 dni.
W strefie umiarkowanej bardzo dobrze rozwija się rolnictwo, zwłaszcza uprawy zbóż, buraków cukrowych i ziemniaków. Występują tu również lasy liściaste lub mieszane z przewagą dębów, grabów i lip.
Strefa klimatyczna umiarkowana charakteryzuje się typowym klimatem kontynentalnym, jednak z pewnym łagodzącym wpływem mas powietrza morskiego.
Najważniejsze cechy tej strefy to umiarkowane temperatury, występowanie 4 pór roku oraz dobre warunki do rozwoju roślin uprawnych i lasów liściastych. Stanowi ona centrum stref klimatycznych Polski.
| Średnia temperatura w styczniu | -2 do -3°C |
| Średnia temperatura w lipcu | ok. 18°C |
| Suma rocznych opadów | 500-650 mm |
| Długość okresu wegetacyjnego | 210-220 dni |
Polska strefa klimatyczna kontynentalna
Trzecią strefą klimatyczną wyróżnianą w Polsce jest strefa kontynentalna, obejmująca Nizinę Mazowiecką i Podlaską. Rozciąga się mniej więcej od Zielonej Góry po Białystok i Warszawę.
Charakteryzuje ją typowy klimat kontynentalny z mroźnymi zimami i upalnymi latami. Zimą temperatury spadają do -5°C, zaś latem sięgają nawet 20°C. Roczne sumy opadów wynoszą ok. 500-550 mm z wyraźną przewagą opadów w ciepłej połowie roku.
W tej części Polski dobrze rozwija się rolnictwo, zwłaszcza uprawy zbóż, roślin pastewnych i ziemniaków. W lasach dominują gatunki iglaste z przewagą sosny. Poza rolnictwem bardzo ważną gałęzią gospodarki jest przemysł, skoncentrowany głównie w dużych miastach.
Specyficznym elementem tej strefy klimatycznej są występujące na wiosnę i jesienią przymrozki, które mogą zagrażać uprawom.
Najważniejsze cechy strefy kontynentalnej
Reasumując, do typowych cech strefy klimatycznej kontynentalnej w Polsce należą:
- - Mroźne zimy i upalne lata.
- - Suma rocznych opadów 500-550 mm.
- - Duże ryzyko wystąpienia przymrozków.
- - Przewaga lasów iglastych (sosnowych).
- - Dobre warunki do rozwoju rolnictwa i przemysłu.
Polska strefa klimatyczna górska
Strefa klimatyczna górska występuje w polskich górach i obejmuje pasma Sudetów, Karpat i Gór Świętokrzyskich. Rozciąga się od wysokości ok. 400-500 m n.p.m. po szczyty tatrzańskie, których wysokość przekracza 2000 m n.p.m.
Wraz ze wzrostem wysokości zauważalne jest stopniowe obniżanie się średnich temperatur oraz zwiększanie ilości opadów. Najcieplej jest oczywiście u podnóży gór, gdzie średnie roczne temperatury wynoszą 6-8°C, natomiast w partiach szczytowych spadają nawet poniżej 0°C.
Opady w Tatrach osiągają 1400-1600 mm rocznie, co wiąże się z opadami orograficznymi (wymuszonymi przez barierę gór). Charakterystyczne są również zjawiska fenowe, czyli wiatry wiejące w dolinach pod wpływem różnic ciśnień.
| Średnia temperatura w styczniu | od 0°C do -10°C |
| Średnia temperatura w lipcu | 10-12°C |
| Suma rocznych opadów | 1000-1600 mm |
Im wyżej w górach, tym warunki stają się surowsze. W partiach szczytowych występują stałe pokrywy śnieżne, lodowce górskie oraz piargi. Mamy tu do czynienia z klimatem wysokogórskim.
Polska strefa klimatyczna podgórska
Strefa klimatyczna podgórska stanowi swoistą strefę przejściową między nizinną a górską. Zajmuje obszary podgórzy Sudetów, Karpat i Gór Świętokrzyskich na wysokości 200-500 m n.p.m.
Średnie temperatury w tej strefie to -3 do -4°C zimą oraz 16-18°C latem. Opady wynoszą 700-1000 mm rocznie i są zbliżone do strefy górskiej. Różnica polega na braku opadów orograficznych.
W strefie podgórskiej dobrze rozwija się rolnictwo, zwłaszcza hodowla, sadownictwo i warzywnictwo. Duże znaczenie ma również leśnictwo - występują tu zarówno lasy liściaste, jak i iglaste.
Pod względem klimatycznym i przyrodniczym obszary podgórskie stanowią więc typ przejściowy między nizinami a wyżynnymi partiami górskimi.
Polska strefa klimatyczna wysokogórska
Ostatnią, specyficzną strefą klimatyczną Polski jest strefa wysokogórska, obejmująca regla górne (powyżej 1600-1800 m n.p.m.) w Tatrach i Karkonoszach.
Panują tu surowe warunki klimatyczne z silnymi mrozami, dużymi opadami śniegu i gradem. Średnie roczne temperatury wynoszą kilka stopni poniżej zera, a zimą spadają do -20°C. Opady sięgają 2000 mm rocznie, przy czym śnieg zalega niemal przez cały rok.
Stałym elementem tatrzańskiego krajobrazu są lodowce, piargi i zlodowacenia. Ich obecność świadczy o alpejskim charakterze tutejszego klimatu. Roślinność występuje jedynie w postaci porostów i traw górskich.
Mimo niesprzyjających warunków, polskie Tatry przyciągają rzesze turystów i alpinistów. Strefa wysokogórska to bez wątpienia jeden z najciekawszych regionów naszego kraju pod względem krajobrazowym.
Podsumowanie
Polska, mimo niewielkiej powierzchni, charakteryzuje się zróżnicowanymi strefami klimatycznymi. Wynika to z położenia naszego kraju, ukształtowania terenu oraz oddziaływania czynników oceanicznych i kontynentalnych. Najważniejszy podział Polski na strefy klimatyczne to wydzielenie strefy morskiej, umiarkowanej, kontynentalnej, górskiej, podgórskiej i wysokogórskiej.
Strefa klimatyczna Polski zmienia się wraz z odległością od morza oraz wysokością nad poziomem morza. I tak, najłagodniejszy klimat panuje w wąskim pasie nadmorskim, gdzie wpływ Bałtyku jest najsilniejszy. Im dalej w głąb lądu, tym bardziej nasila się kontynentalizm klimatu z mroźnymi zimami i upalnymi latami. Osobne strefy klimatyczne tworzą góry i podgórza.
Strefy klimatyczne w Polsce różnią się pod względem temperatur, opadów atmosferycznych, długości okresu wegetacyjnego i pokrywy śnieżnej. Te czynniki decydują o tym, jaka roślinność może się gdzie rozwijać i jakie uprawy rolne lub hodowle zwierząt się tam opłacają. Dlatego dla rolnika ważna jest znajomość lokalnej strefy klimatycznej.
Podsumowując, podział Polski na strefy klimatyczne nie jest jednorodny, lecz uzależniony od kilku kluczowych elementów środowiska. Ich znajomość i rozumienie pozwala lepiej dostosować działalność człowieka do warunków przyrodniczych danego miejsca.
Tagi
Udostępnij artykuł
